Alternatif Finansman
Dünyada fiziksel altyapı ihtiyaçları gün geçtikçe artmakta ve devletler bu talebe karşılık verebilmek için farklı proje teslimat sistemleri ve finansman yöntemleri kullanmaktadırlar. Genellikle oldukça büyük çaplı olan bu tip projeleri geleneksel yöntemlerle gerçekleştirmek isteyen devletler, kamu kaynaklarının önemli bir kısmını inşaat yatırım harcaması olarak ayırmak zorunda kalmaktadırlar. Bir yandan nüfusla ve gelişen yaşam koşullarıyla birlikte artan fiziksel altyapı ihtiyaçları, diğer yandan da farklı sektörlere yapılması gereken yatırımlar, devletlerin sahip olduğu kısıtlı kaynakların paylaştırılmasını daha da zor bir hale getirmektedir. İşte bu noktada proje finansmanı modelinin kullanılması devletlere doğrudan bir fiziksel altyapı yatırımı harcaması yapmadan sosyal ve fiziksel ihtiyaçlara cevap verebilme imkânı doğurmaktadır. Proje finansmanı, bir yatırım ihtiyacının esas olarak işletme safhasında elde edilecek gelirler bazında değerlendirilip, finanse edilmesi ve gerçekleştirilmesine dayanır. Türkiye’de bu model büyük altyapı projelerinin gerçekleştirilmesinde sıklıkla Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli kapsamında uygulanmaktadır. Ancak, doğası gereği proje finansmanı modelinde organizasyon ve finansman yapıları geleneksel sistemlere göre oldukça karmaşık olmakta ve birçok farklı aktörü ana faaliyet alanlarında deneyimlemedikleri risklerle karşı karşıya bırakmaktadır. Dolayısıyla, bu modelin yapısının ve barındırdığı risklerin daha iyi anlaşılması altyapı ihtiyaçlarının başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, proje finansmanının gelişiminde etkili olan faktörler, organizasyon yapıları, finansal özellikler ve riskler Türkiye’de yapılmış ve yapılmakta olan proje örnekleri üzerinden değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, özellikle çok tartışmalı bir konu olan risklerin kamu ve özel sektör arasındaki dağılımına dikkat çekilmiştir.